-
Herman Beunk
- Top 2022:
-
1. Porcupine Tree - Closure/Continuation (Music For Nations / Sony Music, 2022)
Steven Wilson hield lang het idee in stand dat het na “The Incident” (2009), een album waar hij zelf verre van tevreden over was, gebeurd was met Porcupine Tree. In de loop van 2021 werd bekend dat hij, toetsenist Richard Barbieri en drummer Gavin Harrison door de loop der jaren steeds ideeën zijn blijven uitwisselen en dat er zo steeds meer materiaal voor tóch nog een Porcupine Tree-album ontstond. Omdat Wilson daarbij steevast eerder naar zijn basgitaar greep dan naar zijn gitaar was Colin Edwin daarbij niet nodig. Het zal vast niet de enige reden zijn geweest dat hij niet betrokken is bij “Closure/Continuation”. Die titel laat mooi in het midden of dit een afsluiting is of (het begin van) een contiunering. Feit is dat het afwisselende werkstuk 'all killer, no filler' is. Stilistisch is de plaat niet onder een term te vangen en muzikaal is het gebodene qua arrangement en ritmiek zeer gelaagd. Tip: luister het album vooral in surround sound: In sommige passages weet je niet wat je overkomt, je komt letterlijk oren te kort om al deze geluidspracht tot je te kunnen nemen. Voor mij met afstand het meest fascinerende album van het jaar. En ook het concert was erg fijn!
Websites:
https://porcupinetree.com/
https://www.facebook.com/PorcupineTreeOfficial
2. Kaipa – Urskog (InsideOut / Sony Music)
Na vijf jaar stilte kwam toetsenist Hans Lundin terug met een Kaipa-album waarvoor hij de vertrouwde bezetting van Kaipa Mark II weer heeft weten op te trommelen, ofwel The Flower Kings-bassist Jonas Reingold, gitarist Per Nilsson en vocalisten Aleena Gibson en Ritual-zanger Patrik Lundström. Alleen drummer Darby Todd is nieuw. Het album draait om mythische verhalen die aan het oerwoud (want dat betekent urskog) verbonden zijn. Dit wordt tot uitdrukking gebracht in muziek die het uiterste vraagt van de virtuoze capaciteiten die bij deze musici in ruime mate aanwezig zijn. Ook Todd voelt zich hier duidelijk als een vis in het water. Er is veel ruimte voor lange instrumentale passages, waarin de keyboard- en gitaarsolo's over elkaar heen buitelen. Het fascinerende geluidsdecor dat dit oplevert, veroorzaakte dat de schijf keer op keer in de speler belandde.
Websites:
https://www.kaipa.info/
https://www.facebook.com/Kaipa.music
3. Moon Letters – Thank You From The Future (eigen beheer)
In september was het toen zojuist verschenen “Thank You From The Future” van Moon Letters ons Album van de Maand. Wat mij zo plezierde aan dit tweede album van de band uit Seattle is de frisheid en de gedrevenheid die de band uitstraalt in songmateriaal dat duidelijk geworteld is in de hoogtijdagen van de symfonische rock (jawel, de jaren zeventig), maar absoluut niet gedateerd klinkt. De referentie die meerdere keren in onze gedachten springt, is die aan Echolyn. De bands hebben gemeen dat de muzikanten stuk voor stuk een ver bovengemiddelde instrumentbeheersing hebben, dat er een bepaalde geladenheid in de vaak meerstemmige zang zit en dat er een voortdurende, enthousiasmerende energie in de muziek zit. De composities hebben daarbij allerlei vernuftige wendingen die je als luisteraar constant bij de les houden. En dat bleef ook zo in de maanden ná september.
Websites:
https://www.moonletters.com/
https://www.facebook.com/MoonLettersBand
https://moonletters.bandcamp.com/album/thank-you-from-the-future
4. Ghost Of The Machine – Scissorgames (eigen beheer)
Mensen die mij kennen, weten dat ik normaliter niet snel val voor albums die in het traditionele neoproghokje te plaatsen zijn. Toch wist afgelopen jaar Arena me dankzij nieuwe zanger Damian Wilson te raken met "The Theory Of Molecular Inheritance". Maar echt onweerstaanbaar vond ik de nummers van"Scissorgames", het debuut van Ghost Of The Machine. De knappe composities zitten vol sterke melodieën en pakkende thema's. Daarbij wordt er vol overtuiging gespeeld en gezongen en is het geheel gegoten in een heldere productie. Denk daarbij aan een wat steviger versie van Iluvatar bijvoorbeeld. Ghost Of The Machine bestaat voor vijf zesde uit ex-This Winter Machine-leden, aangevuld met Charlie Bramald, die vooral bekendheid vergaarde als zanger van de prog-tributeband Harmony Of Spheres. Koningsstuk is echter het meer dan 17 minuten lange openingsnummer “Scissors” dat met zijn diverse tempo- en sfeerwisselingen alle kwaliteiten van de groep in optima forma tentoon spreidt. Wij hebben vanavond geen tijd voor het hele nummer, maar laten u het eerste deel horen.
Websites:
https://ghostofthemachineofficial.com/
https://www.facebook.com/ghostofthemachineofficial
5. Galaxy – Runaway Men (Shaded Moon Entertainment)
We kennen Bart Schwertmann vooral goed sinds 2017, toen hij geïntroduceerd werd als nieuwe Kayak-zanger. Maar de vijftiger heeft er al een lange carrière in allerlei rockbands opzitten, niet alleen als zanger, maar ook als bassist. Ooit won hij de Soundmixshow met een lied uit Jesus Christ Superstar, dat oorspronkelijk door Ian Gillan werd vertolkt. Dat feit geeft de reikwijdte van zijn stembanden al goed weer. Eén van zijn oude bands was Galaxy, waarin we ook toetsenist Art Offers vindenm die anno nu successen heeft met Perfect Storm (mijn nummer één van vorig jaar) en dat in 1997 een compleet album opnam, dat echter op de plank belandde. Nu Schwertmann volop in de schijnwerpers staat, leek dit een goed moment om alsnog wat met deze opnamen te doen. En zo is nu “Runaway Men” 25 jaar na dato alsnog verschenen. En gelukkig maar, want het bevat kwalitatief hoogwaardige rocksongs ergens halverwege symfonische rock en A.O.R.: ze zitten vol memorabele (zang)melodieën als de beste A.O.R., gegoten in arrangementen met genoeg spannende wendingen en fraai keyboard- en gitaarwerk om de symfonische rockliefhebber mee te overtuigen. Net als bij Ghost Of The Machine zorgde die melodieuze kwaliteiten ervoor dat dit album vaak in de CD-speler terug kwam sinds we het in juli aan u voorstelden. Het mooie is dat ik niet de enige was die hiervoor viel. Door het succes van het album gaat Galaxy weer optreden. Op zondag 9 april 2022 zijn Schwertmann en co te aanschouwen tijdens het Progdreams Festival
Websites:
https://www.facebook.com/RunawayMen
6. Green Asphalt – Green Asphalt (McBudda Records)
Pas in de loop van november maakte ik kennis met Green Asphalt, het geesteskind van Dan Bornemark. Deze Zweed was nog geen tien jaar oud toen hij in de vroege jaren zeventig al gefascineerd raakte door de muziek van Gentle Giant, Genesis en Frank Zappa. Hij komt uit een nest waar zo ongeveer iedereen professioneel met muziek bezig is, niet alleen de vórige generatie maar ook de vólgende. Zijn dochters zijn niet alleen te vinden onder de vele medewerkenden aan "Green Asphalt", maar gaan ook Zweden vertegenwoordigen op het Eurovisie Songfestival dit jaar. Dit "Green Asphalt" is na 17 jaar zijn verwezenlijking van een jarenlange droom om een volledig album af te leveren in de stijl van zijn oude helden. Zijn muzikale 'day job' vindt zich namelijk in andere genres plaats, voornamelijk muziek voor kinderen. Het al genoemde Gentle Giant is duidelijk zijn grootste fascinatie, maar er is absoluut geen sprake van puur kopieergedrag. Bewonderenswaardig is, dat de 7 nummers op alle vlakken zo enorm doorwrocht zijn. De composities zijn tegelijk uitdagend en pakkend, het spel van alle medewerkenden is van erg hoog niveau en productioneel is het geheel ook uiterst verzorgd.
Websites:
https://greenasphalt.thealbum.se/
https://greenasphalt.bandcamp.com/album/green-asphalt-2
https://www.facebook.com/greenasphaltmusic
7. Bubblemath – Turf Ascension (Cuneiform Records)
“Turf Ascension” is het derde album van Bubblemath, vol buitengewoon ingenieuze muziek. We horen een combinatie van Canterbury- en King Crimson-invloeden, gekruid met Happy The Man-achtige intrigerende figuren, melodieën en harmonieën, gespeeld op gitaren, keyboards, bas en drums. Het openingsnummer is een veellagige 'epic' waarin alle aspecten van de muzikale lading van “Turf Ascension” in aan de orde komen. Dan volgen drie stukken van ieder rond de tien minuten die per nummer een fractie heftiger zijn. De composities zijn stuk voor stuk sterk opgebouwd en de uitvoering geeft blijk van de uitstekende instrumentbeheersing van de bandleden. Zij dragen ook zorg voor een doorleefde uitvoering waardoor je ook echt geraakt wordt.
Website:
https://www.bubblemath.com/
https://www.facebook.com/bubblemath
https://bubblemath.bandcamp.com/album/turf-ascension
8. Vast Conduit – Always Be There (eigen beheer)
Vast Conduit is een groep rond toetsenist Bill Jenkins, die we kennen van Enchant en Thought Chamber. Hij heeft een stel zeer begiftigde muzikanten, met een diverse achtergrond bijeen gezocht. Deels zocht hij het dicht bij huis, want zijn zoon Will is de drummer van dienst en gitarist Michael Harris en bassist Jeff Plant spelen ook in Thought Chamber. Harris noemde de muziek van Vast Conduit met een knipoog 'smooth prog'. Bij de term 'smooth' denken wij meteen aan 'smooth jazz', maar het zou zonde zijn om die associatie te leggen. Er is wel een fusion-ingrediënt, dat vooral tot uiting komt in de vier instrumentals. Jeff Plant speelt aldoor op zoemende fretloze bas (een heeft zelfs een solo in “Early Eclipse”) en ook dat draagt bij aan het fusionesque karakter. In “Philly Etymology” maakt de trompet van Tom Abraira dat plaatje compleet. Voor de rest werkt het etiket 'tot in detail verzorgde progressieve rock' het beste. In veel songs krijgen de musici achter elkaar de ruimte voor smaakvolle solo's. Klein minpuntje is misschien de wat dunnige zan van ene Friel, maar dat went bij meerdere beluisteringen en heeft niet belemmert dat “Always Be There” regelmatig in de speler bleef belanden. Dit debuut is dan ook met de combinatie van boeiende composities en sterk spel een album waar je niet snel op uitgeluisterd raakt.
Websites:
https://vastconduit.bandcamp.com/album/always-be-there
https://www.vastconduit.com/
https://www.facebook.com/VastConduit/
9. A Far Cry & Shara Nova – Grimes | Negrón | Nova | Shaw | Snider – The Blue Hour (New Amsterdam Records / Nonesuch Records)
Shara Worden weet mij steeds weer te betoveren, met wat ze ook doet. Ze maakt progressieve pop onder de naam My Brightest Diamond. Daarnaast is ze echter ook actief als componiste en uitvoerende van klassieke muziek en een spannend cross-overgebied dat stilistisch nauwelijks nog in een hokje is te stoppen. Ze werkte al eerder samen met componiste Sarah Kirkland Snider voor de bedwelmend mooie songcyclus "Penelope", uitgevoerd met het ensemble Signal. De betoverende stem van Worden combineerde perfect met de schilderachtige arrangementen voor met name strijkers die Kirkland Snider schreef. Worden gebruikt voor haar meer klassiek-gerichte uitingen tegenwoordig het alias Shara Nova. Onder die naam is, in samenwerking met het strijkorkest A Far Cry, nu “The Blue Hour” verschenen. Kirkland Snider is hier niet de enige, maar een van de vijf componisten die gedichten van Carolyn Forche hebben getoonzet. Nova/Worden levert ook zelf composities af, naast Rachel Grimes, Angélica Negrón en Caroline Shaw. Ondanks dat en ondanks dat het ensemble Signal hier dus ingeruild is voor A Far Cry is de algehele, oorstrelende feel dusdanig in de lijn van "Penelope" dat “The Blue Hour” voor de liefhebbers van de voorganger een zogenaamde 'no-brainer' zal zijn. Nova's zangstijl is klassiek beïnvloed, maar wijkt daar toch van af, hoe klassiek de strijkersarrangementen ook zijn. Er zijn ook overeenkomsten te ontwaren met wat Björk deed op “Vespertine”. Let daarbij ook op de koorzangpartijen in de achtergrond die door de componisten en het ensemble zelf zijn ingezongen.
Websites:
https://shara-nova.com/
https://www.facebook.com/mybrightestdiamond
https://www.afarcry.org/
https://www.facebook.com/afarcrymusic/
10. Rossen, Daniel – You Belong There (Warp Records)
Een plaat die al snel na de release in april in mijn Spotify-lijstje van optioneel aan te schaffen albums terecht kwam is "You Belong Here" van Daniel Rossen. Pas een half jaar later kwam hij bij toeval in een uitgebreidere Japanse editie op mijn pad en wist ik ineens weer waarom hij in dat lijstje was gekomen, want "You Belong Here" is een uiterst meeslepend progressief singer-songwriteralbum. Het is het eerste volledige solo-album van deze frontman van Grizzly Bear. Rossens stem (die hij vaak zelf dubbelt) en akoestische gitaartokkels staan centraal. Daarnaast brengt hij zelf accenten aan met piano, cello, contrabas, diverse houtblaasinstrumenten en synthesizers. De minimaal gehouden drumpartijen worden verzorgd door Grizzly Bear-collega Christopher Bear: nauwelijks ritmisch spel, maar goedgeplaatste roffels om een sfeer te benadrukken. Hier en daar zijn er nog wat kleine gastrollen voor andere muzikanten, maar Rossen doet duidelijk het meeste zelf. De manier waarop Rossen zijn songs vormgeeft is erg gericht op het in een soortement van droomstemming brengen van de luisteraar (en hij klinkt alsof hij ook zelf helemaal meegesleept wordt door zijn eigen zieleroerselen). De ruimtelijke sfeer die hij met de genoemde extra instrumenten en ook zeker de productie rondom zijn zang en gitaarspel aanbrengt, helpen daar erg aan mee. Sommige songs hebben niet eens echt een songstructuur en zijn meer ietwat psychedelische, kleurrijk gearrangeerde sfeerschetsen. Qua inspiratiebronnen moet je denken aan de dromerige kant van Tim Buckley, Ed Kuepper ten tijde van “Today Wonder” en het vroege werk van Shawn Phillips. De genoemde bonus op deze Japanse editie is de EP die Rossen tien(!) jaar geleden al uitbracht: “Silent Hour/Golden Mile”.
Websites:
https://www.danielrossen.com/
https://danielrossen.bandcamp.com/album/you-belong-there
https://www.facebook.com/rossendaniel
- En dan de semi-traditionele gedeelde elfde plaats. Allemaal albums die zo maar in de top tien hadden kunnen staan als ik 'm op een andere dag had samengesteld. Ik vond 2022 namelijk een sterk jaar met een hoop in het oor springende albums die stilistisch in mindere of meerdere mate met progressieve rock en pop zijn verbonden. Dit zijn dus ook allemaal albums die ik hogelijk waardeer (op alfabetische volgorde):
1. Porcupine Tree - Closure/Continuation (Music For Nations / Sony Music)
2. Kaipa – Urskog (InsideOut / Sony Music)
3. Moon Letters – Thank You From The Future (eigen beheer)
4. Ghost Of The Machine – Scissorgames (eigen beheer)
5. Galaxy – Runaway Men (Shaded Moon Entertainment)
6. Green Asphalt – Green Asphalt (McBudda Records)
7. Bubblemath – Turf Ascension (Cuneiform Records)
8. Vast Conduit – Always Be There (eigen beheer)
9. A Far Cry & Shara Nova – The Blue Hour (New Amsterdam Records / Nonesuch Records)
10. Rossen, Daniel – You Belong There (Warp Records)
Arena – The Theory Of Molecular Inheritance (Verglas Music)
Bainbridge, Dave – To The Far Away (Open Sky Records)
Cap Outrun – High On Deception (Frontiers Records)
Dim Gray – Firmament (English Electric Recordings)
GRICE – Polarchoral (Hungersleep Records)
Irvine Band, The John – Psychopomp (eigen beheer)
O'Donovan, Aoife – Age Of Apathy (Yep Roc Records)
Okumoto, Ryo – The Myth Of The Mostrophus (InsideOut / Sony Music)
Pattern-Seeking Animals Only Passing Through (InsideOut / Sony Music)
Yesterdays – Saint-Exupéry Álma (eigen beheer)
… en ik had zo nog tien albums kunnen noemen die wat mij betreft hier nauwelijks voor onderdoen. Ik heb de prima albums van Big Big Train en David Longdon nog niet eens genoemd!
Fraaiste heruitgave (met een twist):
Pineapple Thief – Give It Back (Kscope)
Niet echt een heruitgave in traditionele zin, omdat het hier complete 'reworkings' betreft van ouder materiaal. Gavin Harrison drumde in 2016 voor het eerst op een The Pineapple Thief-album. Op dit “Your Wilderness” is hij nog een sessiekracht, maar een jaar later wordt hij vast bandlid. Op de drie albums die sindsdien verschenen, zijn vrijwel alle composities samen geschreven door frontman Bruce Soord en Harrison. De ook van Porcupine Tree en King Crimson bekende drummer heeft zich dus in no-time een sleutelfunctie binnen de groep verworven. Nu heeft hij zich ook geworpen op de toch al omvangrijke catalogus van vóór zijn toetreding. Hij selecteerde daar zijn favorieten uit en bedacht daar niet alleen zijn eigen drumpartijen bij, maar sloeg in variërende mate ook aan het hercomponeren of voegde extra partijen toe. Die selectie van 12 heropgenomen en deels gehercomponeerde songs is nu als “Give It Back” uitgebracht. Fraai is dat ook nu weer een Blu-ray is toegevoegd met een 5.1-mix én nu ook een Dolby Atmos-mix. Harrisons kenmerkende drumpartijen geven onmiskenbaar een nieuw karakter aan de songs, die zo duidelijk een nieuw kleurtje hebben gekregen. “Dead In The Water”, nog uit de Cyclops-tijd van de groep, van “Little Man” uit 2006, is door Harrison van intrigerende ritmiek voorzien. De laatste jaren is Harrison veelvuldig in de weer met xylofoon en dat laat hij hier ook weer horen. In de surroundmix geeft dit een fraai extra element in de ruimtelijke sound.
Websites:
https://www.pineapplethief.com/
https://www.facebook.com/thepineapplethief
Niet te missen documentairefilm, archief-uitgave en deels live-registratie:
King Crimson – In The Court Of The Crimson King: King Crimson At 50 – A Film By Toby Amies (DGM)
Ga vooral voor de box-versie van deze uitgave. Je vindt hierin de gelijknamige documentaire van Toby Amies, die de band volgde tijdens de laatste tournee in 2021 maar ook interviews afnam met diverse ex-leden van deze illustere groep rond Robert Fripp. Dat hij een bijzonder heerschap is, dat wisten we natuurlijk. Deze film doet een poging deze man en de grillige geschiedenis van de band te doorgronden. Maar er zijn vele niet te versmaden extra's. Een complete registratie van een soort generale repetitie, live in de studio in 2018. De muzikanten zijn in een kring opgesteld en de camera cirkelt fraai langs eenieder. Bijzonder is ook de registratie van het King Crimson-concert op Rock In Rio, waar het publiek alles woord voor woord meezingt, ja ook de instrumentale stukken! Emotioneel is de allerlaatste live-uitvoering van “Starless” in Japan, nu iets meer dan een jaar geleden. De meegeleverde CD's nemen je op reis kriskras door 50 jaar aan vaak bijzondere opnamen en versies van King Crimson-klassiekers.
Websites:
https://www.dgmlive.com/king-crimson
https://www.facebook.com/kingcrimsonofficial
Mooiste concert:
Big Big Train – Poppodium Boerderij, Zoetermeer – 5 september 2022
Markering van de terugkeer na het tragische overlijden van David Longdon. Nieuwe zanger Alberto Bravin (ex-P.F.M.) kweet zich uitstekend van zijn taak. Verrassend sterk waren ook de toetsen- en zangbijdragen van Oskar Holdorff, die inviel omdat Carly Bryant niet beschikbaar was. Hij had het druk die avond, want zij eigen band Dim Gray had het voorprogramma al verzorgd. Het leek zo goed te klikken met de rest van de band, dat je je haast niet kan voorstellen dat hij in de toekomst níet op een of andere manier betrokken blijft bij BBT. Die betrokkenheid is er sowieso ook omdat het tweede album van Dim Gray bij Big Big Trains label verscheen.
Websites:
https://www.bigbigtrain.com/
https://www.facebook.com/groups/bigbigtrain
