Maurice Dam

Top 2018
2018 was eigenlijk best wel een lekker jaar wat de (prog-)muziek betreft. Naast veel releases van hoogstaande kwaliteit was er op concertgebied ook veel te smullen. De gevestigde namen deden ons land veelvuldig aan, maar ook oude bekenden verrasten ons met een hun verschijning op het podium. Een van de meest unieke optredens was wel het concert van Nick Mason met zijn band Saucerful Of Secrets. Gewoon nostalgie! Hoogtepunten waren echter wel de optredens van Camel. De show in Hengelo was mede door de ongemakken van gitarist Andy Latimer uniek, maar de show in The Royal Albert Hall was onevenaarbaar. Ook het concert van King Crimson in het Concertgebouw was weergaloos. De 'jonkies' deden het tevens goed. Zo was een van de live-hoogtepunten zeker het debuutoptreden van Ricardo Romano Land in Uden. Over Romano gesproken: we komen hem zo nog weer tegen... Het blijkt wederom lastig om een lijst te maken uit alle releases. Sommige nog te vers om eigenlijk een eerlijk oordeel over te vellen. Als uitgangspunt voor de top 3 ben ik uitgegaan van de albums waar ik het meest plezier aan heb en die het vaakst in mijn CD-speler zijn voorbijgekomen. Dan zijn er twee albums die eigenlijk ex aequo zouden moeten staan. Uiteindelijk valt het dubbeltje dan toch naar de kant van Romano. Hoewel het album eigenlijk eind 2017 verscheen doet hij voor de lijsten mee in 2018. We zien hem zelfs twee keer in mijn lijst want ook RanestRane bracht het derde deel van de “Space Odyssey”-trilogie afgelopen jaar uit. Nummers 3 tot en met 5 zijn ook inwisselbaar. Wat er daarnaast lastig is, is dat er aan het eind van het jaar nog een aantal zeer interessante albums verschijnen. Deze zijn nog te vers om mee te kunnen dingen voor een plek in de jaar lijst – of ik heb ze nog niet eens in bezit. Maar deze krijgen in de lijst van 2019 zeker nog een herkansing.
Voor nu is mijn top 10 als volgt...

1. Romano Land, Riccardo – B614 (Ma.Ra.Cash Records)
2. Mystery – Lies And Butterflies (Unicorn Digital)
3. RanestRane – A Space Odyssey (Final Part Starchild) (Ma.Ra.Cash Records)
4. Riversea – The Tide (eigen beheer)
5. Pymlico – Nightscape (Apollon Records: PROG)
6. Dilemma – Random Acts Of Liberation (Butler Records)
7. Syndone – Mysoginia (Ma.Ra.Cash Records)
8. Kayak – Seventeen (InsideOut / Sony Music)
9. Stolt's The Flower King, Roine – Manifesto Of An Alchemist (InsideOut / Sony Music)
10. Sea Within, The – The Sea Within (InsideOut / Sony Music)

1. Romano Land, Riccardo – B614 (MaRaCash Records)
In maart besteedden we voor het eerst aandacht aan het eerste solo album van RanstRane-toetsenist Riccardo Romano. We hebben de laatste jaren diverse malen muziek gedraaid van de bijzondere conceptalbums van de Italiaanse groep RanestRane, die steeds gebaseerd waren op een beroemde film. Oók dit album is weer een concept-album: een rockopera zelfs, getiteld "B612", gebaseerd op het bekende boek The Little Prince van Antoine De Saint-Exupéry. En zoals dat hoort bij een rockopera zijn er de nodige muzikale en vocale gasten te horen. Het mag nauwelijks een verrassing heten dat we daar ook de beide Marillion-Steves weer bij vinden, alsmede Rothery's dochter Jennifer, tweede SRB-gitarist Dave Foster en SRB-zanger Martin Jakubski. De groep heeft een warme band met Marillion. Dat laatste is niet zo gek, want RanestRane-toetsenist Riccardo Romano spéélt zelf ook in de Steve Rothery Band. Verrassende gast is verder bassist Lorenzo Feliciati, wiens eigen solo-albums eerder ook al de weg naar Xymphonia hadden gevonden. Ook Romano's RanestRane-collega's zijn op veel tracks te horen. Muzikaal zijn de verschillen dan ook niet levensgroot: warmbloedige melodieuze symfonische rock, met duidelijk invloeden van Marillion (denk eerder aan de sound van "Season's End" dan het huidige bandgeluid van de Britten), aldoor bijzonder meeslepend gebracht. Zelf maakt Romano muzikale vergelijkingen met Marillions "Brave", Peter Gabriels "Ovo" en Lloyd Webbers "Jesus Christ Superstar". De diverse vocalisten (die ieder een rol spelen) zorgt voor de nodige afwisseling en naast Romano's warme, maar ook weer niet te overdadige toetsenarrangementen zijn de gitaarsolo's niet te versmaden. Daarbij valt op dat die van Luca Grimieri (die de meeste gitaarpartijen speelt) even gloedvol klinken als die van Rothery. Tot slot een pluim voor de zang van Romano zelf: hij vervult de meeste vocale rollen zelf en heeft een prettige, je emotioneel inpakkende stem. Op zijn website verkoopt Romano ook een bijzondere deluxe-editie met bonus-CD en fraai boekwerk: het is zeker de moeite waard om juist deze editie van dit bijzondere album aan te schaffen. In oktober was Romano een van de optredende acts tijden een festival in Uden rond de band van Steven Rothery. Romano wist absoluut de show te stelen. En niet alleen met de muziek van dit album, want hij speelde over het hele weekend gerekend bij elkaar een dikke 11 uur aan muziek als 'toetsenist in residence'. Kortom met recht de nummer één van 2018.
Website: http://riccardoromanoland.com .

2. Mystery – Lies And Butterflies (Unicorn Digital)
Een nieuw studio-album van Mystery is altijd een feest van herkenning. De band, geleid door gitarist Michel St-Père, brengt drie jaar na het succesvolle "Delusion Rain" een opvolger uit. Dit “Lies And Butterflies” is tijdens het optreden op het Night Of The Prog festival aan het publiek gepresenteerd. En natuurlijk hebben wij bij Xymphonia ook een exemplaar bemachtigd. Vanaf de dik 15 minuten klokkende opener “Looking For Something Else” krijgen we een uur lang melodieuze, bombastische, opzwepende neoprog voorgeschoteld, bomvol heerlijk gitaar- en toetsenwerk. Met dit zevende album blijft de Canadese band de uitgezette koers volgen en lijkt zanger Jean Pageau, die debuteerde op “Delusion Rain”, zijn plek te hebben zeker gesteld. Maar dat hebben we op het in 2017 verschenen live-document “Second Home” ook al kunnen constateren. Is de muziek vernieuwend? Nee, maar dat hoeft én willen we ook niet. De kracht van Mystery schuilt in de aanstekelijke melodieën, dynamische arrangementen en sterke vocalen. Hier en daar vliegt de band ook even lekker uit de bocht met een staaltje stevig rock. Kortom: “Lies And Butterflies” voldoet wederom aan de verwachtingen en Mystery levert opnieuw een kwalitatief zeer sterk album af.
Website: https://www.therealmystery.com/ .
 

3. RanestRane – A Space Odyssey (Starchild) (Ma.Ra.Cash Records)
De Italiaanse band RanestRane kan niet beticht worden van stilzitten. Al gelijk een maand na de release van het tweede deel uit hun” A Space Odyssey” trilogie in december 2015, begonnen de leden al met de opnames voor het slotdeel: “Starchild”. In de tussentijd zag toetsenist Riccardo Romano ook nog kans om zijn solo-album “B612” op te nemen. Nu ruim 2,5 jaar na de release van deel 2 is er dan eindelijk de finale en word het 2001-verhaal op indrukwekkende wijze afgerond. Zoals bekend volgt RanestRane's “A Space Odyssey” de verhaallijn van Stanley Kubricks film en deel 2 eindigde met het moment dat de grote boordcomputer H.A.L. kuren begon te vertonen en uiteindelijk één van de astronauten vermoordt. Filmkenners weten dan dat vanaf dat moment in de film niet veel meer gezegd wordt, maar de film uiteindelijk uitmondt in een ware visuele trip waarin de overblijvende astronaut de H.A.L. computer uitschakelt en uiteindelijk door een soort sterrenpoort een transformatie ondergaat. RanestRane kiest er eigenlijk gedurende de hele trilogie voor om de teksten niet zo zeer het verhaal te laten vertellen, maar een meer beschouwend commentaar te leveren. Een beetje voorkennis van het verhaal is dan wel prettig, maar goed daar hebben we Wikipedia voor (zie: https://nl.wikipedia.org/) Muzikaal wordt de lijn verder voortgezet en dat houdt in dat net als deel 2 ook “Starchild” als één geheel wegluistert en er af en toe een thema uit eerdere delen terugkomt. RanestRane lever meeslepende melodieuze symfo af, doorspekt met schitterende gitaar- en toetsensolo's en de meeslepende zang van drummer Daniele Pomo.
Website: https://www.ranestrane.net/ .
 

4. Riversea – The Tide (eigen beheer)
Het Britse Riversea neemt er de tijd voor: debuut “Out Of An Ancient World” verscheen in juli 2012 en was het resultaat van ruim 6 jaar schrijven, schrappen, schaven en bijslijpen. Afgelopen jaar, wederom 6 jaar later, verscheen de opvolger in de vorm van “The Tide”. Je zou verwachten dat met het verstrijken van de jaren er wel de nodige veranderingen zouden zijn maar toetsenist Brendan Eyre en zanger Marc Atkinson, die de kern van Riversea vormen, gaan uit van het principe 'never change a winning team'. En dus is het album wederom opgenomen met David Clements, die ook alle baspartijen verzorgt, is drummer Alex Cromarty ook weer van de partij en nodigen de heren voor de gitaarpartijen weer een aantal klinkende namen uit, waaronder Paul Cusick, Lee Abraham, Robin Armstrong (Cosmograf) en Simon Godfrey (Valdez). Wat ook bij hetzelfde is gebleven, is de stijl: melodieuze symfo, songmatig van karakter maar met ontzettend veel sfeer. Brendan Eyre legt schitterende klankpartijen neer met zijn toetsenarsenaal, dat een gespreid bed vormt voor de fluwelen vocalen van Marc Atkinson. Het zijn vervolgens de gastgitaristen die voor de spreekwoordelijke kers op de taart zorgen. Net als op het debuut schuwt Riversea het niet om zware thema’s aan te snijden in de songs, waaronder de eindeloze stroom nieuwsberichten over religieus geweld, onrust en de niet aflatende vluchtelingenstroom. Maar ook schemeren er persoonlijke drama’s door: Marc Atkinson, verantwoordelijk voor alle teksten, heeft de afgelopen jaren onverwacht afscheid moeten nemen van meerdere muzikale vrienden. “The Tide” is een album waarop werkelijk alles tot op de puntjes verzorgd is: muziek, teksten en ook het artwork van de hand van Ed Unitsky. En daarmee wat ons betreft het predicaat 'Album van de Maand juli 2018' meer dan waardig.
Website: http://riversea-band.com/ .
 

5. Pymlico – Nightscape (Apollon Records: PROG)
“Nightscape” van de Noorse fusion- en jazzrockgroep Pymlico laat een fris, bijna tijdloos geluid horen. Pymlico is een instrumentale band, met aan het roer drummer Arild Brøter die niet alleen drumt maar ook samen met zijn broer en toetsenist Øyvind Brøter de muziek schrijft en arrangeert en het geheel ook produceert. De Noren tappen op heel vernuftige wijze uit twee muzikale vaatjes en maken daar een eigen cocktail van. We horen fusion-invloeden met een mooie melodieuze rol voor saxofoniste Marie Færevaag maar dan wel gebed in soms kamerbrede toetsenpartijen, met als tegenhanger schitterende elektrisch gitaarwerk. Opener “Wide Awake” is daarvan al gelijk een mooi voorbeeld. Het langste nummer “Ghost Notes” is één van de stevigste tracks van het album. Het feit dat gitarist Stephan Hvinden mede-schrijver is, zou daar nog wel eens de oorzaak van kunnen zijn. Zoal veel nummers op “Nightscape” heeft het stuk een aanstekelijke groove en een schitterende opzwepend slot met alle ruimte voor drums en percussie. Pymlico heeft zich met dit album echt op de kaart gezet en we zullen deze Noren in de toekomst zeker niet meer uit het oog verliezen.
Website: https://www.facebook.com/Pymlico/ .
 

6. Dilemma – Random Acts Of Liberation (Butler Records)
Als laatste Album van de Maand van het jaar 2018 is de keuze gevallen op een album van Nederlandse bodem: Dilemma’s "Random Acts Of Liberation". Dilemma debuteerde in 1995 met het album “Imbroccata”, waarna het heel stil werd rond de band. In 2012 kwam er een kortstondige reünie, die uiteindelijk resulteerde in een flink gewijzigde bezetting met o.a. drummer Collin Leijenaar (bekend van zijn spel bij Neal Morse en sinds kort ex-Kayak) en zanger/gitarist Dec Burke, die we nog kennen van Darwin’s Radio en Frost*. Constante factor in de Dilemma-geschiedenis is Robin Z(uiderveld). Samen met bassist Erik van der Vlis en gitarist Paul Crezee vormen deze heren het nieuwe Dilemma. Ook voor het opnemen van een album werd uitgebreid de tijd genomen, waarna uiteindelijk pas begin november “Random Acts Of Liberation” verscheen. Muzikaal borduurt de band voort op het bij vlagen supervolle en vet moderne proggeluid van het debuutalbum, een sound waarvan we nu wel kunnen stellen dat Dilemma daar toch redelijk mee vooruit liep midden jaren 90 en die zijn schaduw ruim 10 jaar vooruit wierp naar bijvoorbeeld de muziek van de Britse band Frost*. Inderdaad, de band waarin Dec Burke ook een tijdje vertoefde. Daar waar Frost* het later allemaal kolossaler en productioneel ook extremer zou brengen, houden de heren van Dilemma gelukkig vast aan waar ze goed in zijn: moderne progressieve rock met soms een stevig sausje, maar met als basis heel toegankelijke, haast poppy songs met catchy melodieën. En dat alles verpakt in uiterst symfonische arrangementen waarbij werkelijk alles tot in de puntjes is verzorgd. We hebben dan wel heel lang op “Random Acts Of Liberation” moeten wachten, maar het resultaat klinkt als een klok en is een fascinerend werkstuk waar je niet snel op uitgeluisterd raakt. Een album van ware internationale allure dat het predicaat Album Van De Maand met recht verdient. Én een plaatje in mijn top 10.
Website: http://dilemma.band/ .

7. Syndone – Mysoginia (Ma.Ra.Cash Records)
"Mysoginia" is alweer een sterk album van Syndone - het vijfde op rij sinds 2010. Dat was het jaar dat toetsenist Nik Comoglio de bandnaam die hij een kleine 2 decennia eerder al had gebruikt uit de mottenballen haalde en een veel jongere groep talentvolle muzikanten om zich heen verzamelde. Naast diens snerpende keyboardriedels vormt sindsdien de ietwat theatrale voordracht van Riccardo Ruggeri het herkenningspunt van Syndone. Opvallend aan "Mysoginia" is, naast de introductie van de Engelse taal in enkele van de 9 songs, de medewerking van een Turijns klassiek koor en een Hongaars symfonie-orkest. In het titelstuk horen we het koor in fijn schurende dissonante akkoorden de albumtitel zingen, terwijl Maurino Dellacqua dat ondersteunt met funky jazzrockbasspel, waarbij Ruggeri op opvallende wijze de Vocoder inzet. Ja, dat kan allemaal op "Mysoginia", zonder dat het een chaos wordt. De muziek wordt in een op voorhand misschien niet verwacht evenwicht gebracht door de soms verstilde, dan weer virtuoze, maar o zo fraaie klassieke pianopartijen van Gigi Rivetti en de kleurrijke vibrafoonklanken die Marta Caldara produceert.
Website: http://www.syndone.it/ .
 

8. Kayak – Seventeen (InsideOut / Sony Music)
Toen enkele jaren geleden Edward Reekers en Cindy Oudshoorn uit Kayak stapten omdat ze het niet eens waren met de toekomst die bandleider Ton Scherpenzeel voor ogen had met Kayak, leek die toekomst eventjes uiterst wankel geworden. Zeker toen ook enkele muzikanten het zangduo volgden naar het coverproject Symfo Classics. Rob Palmen van music agency GlassVille wist Scherpenzeel ervan te overtuigen gewoon door te gaan en koppelde de toetsenist/componist aan muzikanten uit zijn stal. De 65-jarige muziekveteraan kreeg met deze nieuwe kornuiten weer zoveel spirit dat hij zich weer 17 voelde. Samen met het feit dat dit ook echt het zeventiende Kayak-studioalbum blijkt, is dat de reden voor de albumtitel "Seventeen". We vermoeden dat ook een rol heeft gespeeld dat het album oorspronkelijk in 2017 zou verschijnen, ware het niet dat Palmen nóg een connectie aanwendde: die met het bekende prog-label InsideOut, die Kayak maar al te graag wilde tekenen. De release moest daartoe wel een half jaartje verschoven worden. Horen we die nieuwe spirit terug? Ja, wel degelijk, waarbij wel aangetekend dient te worden dat de bezetting die later op de podia te zien was nog niet volledig op de CD te horen is. Gitarist Marcel Singor geeft wel al op de CD blijk van zijn veelzijdigheid - en dat met een heel andere sound dan op zijn solowerk. Hij laat veelal lyrische solo's horen die goed passen in de zeer herkenbare Kayak-melodieën en songwendingen. Zanger Bart Schwertmann heeft daarbij een zeer prettige stem die qua timbre in de verte doet denken aan dat van Bert Heerink. Schwertmann weet de songs stuk voor stuk meeslepend over het voetlicht te brengen. Bassist Kristoffer Gildenlöw (ex-Pain Of Salvation), lid van de huidige bezetting, is alleen in "Cracks" te horen, de andere baspartijen zijn van conservatoriumalumnus Scherpenzeels eigen hand. Dat "Cracks" is een van de drie epischer opgebouwde lange nummers, de overige zijn beduidend korter. Maar Scherpenzeel was altijd al sterk in het muzikaal boeiend en symfonisch getint uitwerken van pakkende melodische vondsten in het tijdsbestek van een popsong. Drummer Collin Leijenaar (o.a. bekend van zijn werk met Neal Morse) staat wel op de bandfoto's, maar is nog niet op "Seventeen" te horen. Ondertussen is Leijenaar alweer vertrokken omdat er geen 'klik' was met de overige musici. Zijn opvolger is een van zijn voorgangers: Hans Eijkenaar. “Seventeen” kwam in de week na de release op 6 binnen in de Nederlandse Album Top 100. Volgens Scherpenzeel is het wel 38 jaar geleden dat de band zo hoog in 'the charts' stond.
Website: https://www.kayakonline.info/ .

9. Stolt's The Flower King, Roine – Manifesto Of An Alchemist (InsideOut / Sony Music)
Hé, een nieuw The Flower Kings-album.... Wacht, nee toch niet. Het is Roine Stolt's The Flower King. Oftewel de naam waarmee de Zweed in 1994 begon aan een veelzijdige internationale carrière. Met dit nieuwe album doet hij de naam herrijzen en kompaan van het eerste uur Hasse Fröberg is ook van de partij op een aantal nummers. Ook Michael Stolt is weer te horen op dit album. Roine's broer deelt de baspartijen met Jonas Reingold, vanaf 2000 tevens een vaste waarde in The Flower Kings. De grote afwezige is Tomas Bodin, die door zijn gehoorproblemen een stap terug moest nemen. Roine heeft dus de teugels van The Flower King-naam weer volledig in handen. De reden voor dit album is daarnaast dat Roine graag een plaat wilde opnemen met Marco Minnemann, die na het eenmalige optreden van The Sea Within afgelopen zomer speciaal daarvoor langer in Europa is gebleven, om in Nederland drumpartijen vast te leggen. Ook lag er nog genoeg materiaal op de plank dat Stolt door de jaren heen had verzameld en nergens paste. Veel is nu hiervoor gebruikt. Ook het opnameproces wijkt af van de norm die de gitarist normaliter hanteert. Het moest spontaan en over een korte periode plaatsvinden. Van sommige gitaarpartijen is zelfs de eerste (demo)take gebruikt. Hierdoor klinkt het inderdaad een stuk spontaner dan sommige voorgaande projecten. Ja, het is nog steeds duidelijk Stolt, maar dit album maakt de cirkel naar het “The Flower King”-album uit 1994 qua gevoel zeker rond. Naast de genoemde namen zijn er natuurlijk weer genoeg gasten te vinden waar Roine door de jaren mee heeft samen gewerkt. Zo is blazer Rob Townshend uit de Steve Hackett Band te gast op “The Alchemist” en “Six Thirty Wake-Up”, twee mooie instrumentals. Ook is mede-Agent Of Mercy Nad Sylvan op een nummer te horen. De toetsen neemt Roine voor een deel zelf voor zijn rekening, maar ook het nieuwe Flower King-live-bandlid Zach Kamins is present, naast Kaipa DaCapo-toetsenist Max Lorentz. De hoogtepunten zijn absoluut weer de instrumentals.
Website: https://www.roinestolt.com/.
 

10. Sea Within, The – The Sea Within (InsideOut / Sony Music)
Enkele jaren geleden sprak de van The Flower Kings en Transatlantic bekende Roine Stolt met InsideOut-labelbaas Thomas Waber over het idee een nieuwe band te formeren. Stolt had behoefte aan een nieuwe richting en andere samenwerkingen. Opvallend genoeg was de eerste die mee aan boord kwam Stolts goeie vriend en The Flower Kings-bassist Jonas Reingold. Samen deelden ze een fascinatie voor het spel van Tom Brislin, die ze zo fantastisch hadden zien spelen bij Yes en Camel. Ook zijn ze fan van Marco Minnemann, drummer van The Aristocrats en ook bekend van zijn werk met o.a. Steven Wilson en Eddie Jobson. Ook was dit een goede mogelijkheid weer te werken met Pain Of Salvation-frontman Daniel Gildenlow, die ook al eens gastlid was van The Flower Kings. Op het laatst kwam ook nog Perfect Beings-zanger Casey McPherson aan boord. McPherson is op het album een soort veredelde gast-leadzanger in twee songs. Het fijne aan The Sea Within is, dat niet één componist zijn stempel drukt op het album. Het is dus het zoveelste project waar de Flower Kings-genen aan alle kanten doorheen schijnen. Niet aan alle kanten, maar toch wel hier en daar: Stolt en Reingold zijn wel de meest gecredite componisten hier. Maar ook Brislin en Minnemann dragen stukken aan waar die twee Zweden niet altijd aan mee-componeerden. Gildenlow droeg vooral tekstueel bij. Wel stelt de groep duidelijk dat alle songs met input van allen zijn gearrangeerd en zo in een half jaar tijd hebben geleid tot een album met twaalf stukken op 2 CD's,. Vaak lukt het de lyrisch-melodische sound van de Zweden aansprekend te vermengen met de tomeloze energetica van Minnemann, de dartelheid van Brislins spel en de doorwrocht-soulvolle voordracht van Gildenlow.
Website: http://theseawithin.net/ .