Maurice Dam

 

Top 2023:
Het jaar 2023 kwam voor mij een beetje langzaam op gang. Het eerste deel van het jaar was magertjes met weinig releases die mij echt aanspraken. Tegen het eind van het jaar werd dit echter ruimschoots goed gemaakt en is er zelfs een overdaad aan goede releases. Zo was het nog lastig kiezen wat nu voor mij hét album van 2023 moest gaan worden. Wat wel opvalt, is dat 2023 zeker het jaar van de solo-artiesten was. Zo ontdekten we afgelopen jaar de muziek van Andrea Orlando: heerlijke retro-italoprog. Net als het eerste volwaardige album van de Brit Dominic Sanderson en de uit Canada afkomstige Guillaume Turcotte. Wobbler-toetsenist Lars Fredrik Frøislie bracht zijn eerste solo-album uit en werkte ook mee aan de albums van The Chronicles Of Father Robin. Scandinavië is sowieso weer stevig vertegenwoordigd. Een nieuwe Jordsjø is altijd een plaat om naar uit te kijken en dat deden we ook naar het tweede album van Giant Sky. En dan was daar aan het eind van het jaar nog Moon Safari met het langverwachte “Himlabacken Vol. 2”: oei, wat een fijn album is dit weer geworden! En ja er zijn ook wat grote spelers als Riverside en Steven Wilson en zelfs Peter Gabriel die een nieuw album in de markt zetten. Laatstgenoemde kon je bijna niet missen na de uitgebreide promotiecampagne. Wilsons “The Harmony Codex” is ook een zeer goed album dat bijna zijn hele solocarrière in één album samenvat. Hetzelfde kan je eigenlijk zeggen van de nieuwe Riverside. Herkenbaar maar toch net weer wat anders. Maar beide albums eindigen niet hoog in mijn jaarlijst. Enig ander Brits product in mijn lijst is het tweede album van The Swan Chorus, dat een fijn album uitbracht met een hoog Big Big Train-gehalte. Ook het vermelden waard is het nieuwe album van het Franse Plus 33 dat weer een heerlijke mix van prog en jazzrock weet te maken. Het verse werk van het uit Brazilië afkomstige Vitral kan zich meten met het beste van Quidam terwijl het Amerikaanse K’Mono een zeer uniek album heeft gemaakt met eigenwijze moderne prog. Wat bekendere namen zijn Karnataka, Legacy Pilots en Southern Empire die allen weer een gedegen nieuw album hebben uitgebracht. Zo is er veel te kiezen uit een rijk jaar.

De meest verrassende plaat van 2023 voor mij is echter wel het album dat I Spy uitbracht. Een heus dubbelconceptalbum bomvol klassieke prog in een modern jasje. Met recht eindelijk eens een Nederlands product dat op 1 in mijn lijst staat. De rest van de lijst is net als voorgaande jaren weer een tijdopname. Maak een maand later een lijst en het kan zo anders vallen.

DÉ release van 2023 is voor mij echter de Camel-box die de MCA/Decca-periode bevat. Wat een schatkist aan muziek is daar op te vinden!

Verder was 2023 voor mij ook het jaar van veel Marillion concerten. Zo mocht ik 3 Marillion Weekends bijwonen en als toetje nog 2 geweldige shows in TivoliVredenburg te Utrecht, waarbij de laatste show een van mijn concerthoogtepunten was.

1. I Spy - While The War Began (Top Hole Records)
2. Giant Sky - Giant Sky II (Imaginary Friend Records)
3. Lumsk - Fremmede Toner (Dark Essence Records/Karisma Records)
4. Jordsjø - Salighet (Karisma Records)
5. Sanderson, Dominic - Impermanence (eigen beheer)
6. Moon Safari - Himlabacken Vol. 2 (Blomljud Records)
7. K’Mono - Mind Out Of Mind (eigen beheer)
8. Karnataka - Requim For A Dream (Immrama Records)
9. Southern Empire - Another World (Giant Electric Pea)
10. Orlando, Andrea - La Scienza delle Stagioni (eigen beheer)

1 I Spy – While The War Began (Top Hole Records, 2023)
I Spy kende in de jaren 80 enig succes met een aantal singles en het album "The Crystal Fire" (1988). En drie jaar na het debuut volgde er nog het album "Kite" dat een nog wat eigenzinniger karakter had. Zeven jaar na die herstart bracht 2023 dan eindelijk een nieuw album: "While The War Began". En wat het eerste opvalt is de hoeveelheid muziek: 4 suites verdeeld over 2 CD's, variërend in lengte van 16 tot 23 minuten. Elke suite bestaat uit een reeks songs die zowel thematisch als muzikaal met elkaar verbonden zijn. De band schaamt zich er ook niet voor om zich anno 2023 'gewoon' een progrockband te noemen en "While The War Began" is dan ook voor de volle 100% te scharen onder het progressieve rockgenre. De oerkern van de band, Erik Westerhof (gitaren), Harry Poelman (bas), Peter Duinkerken (toetsen) en Aernout Steegstra (zang) is aangevuld met 'jonkie' Joost van Soest op drums en een behoorlijke schare aan muzikale gasten. Meest in het oog springend is trompettist Eric Vloeimans die over het gehele album regelmatig zijn instrument laat spreken en voor een extra klankkleur zorgt. Maar daarnaast fungeren ook nog de nodige andere blazers en strijkers, achtergrondvocalisten en een koor. I Spy heeft 7 jaar de tijd genomen om dit album op te nemen met als resultaat dat "While The War Began" een mijlpaal is in het muzikale bestaan van deze Groningers is geworden. Wat ons betreft de verrassing van 2023!!
Websites:
https://ispyband.nl/
https://ispy.bandcamp.com/
https://www.facebook.com/ispyband

2 Giant Sky – Giant Sky II (Imaginary Friend Records, 2023)
Giant Sky is het soloproject van Erlend Aastad Viken, de multi-instrumentalist die we kennen van de band Soup. Na het titelloze debuut uit 2021 verscheen eind 2023 de opvolger, simpelweg getiteld “Giant Sky II”. Het blijkt te gaan om een heus dubbelalbum, al had de in totaal 70 minuten muziek ook op één CD gepast. Het oorspronkelijke idee was dat de beide helften als losse albums zouden worden uitgebracht, maar Aastad Viken heeft er uiteindelijk toch voor gekozen de muziek als één geheel uit te brengen, zij het verspreid over twee schijven. Dit ontstaansproces was een heuse uitputtingsslag, getuige de begeleidende boodschap die je van van Aastad Viken krijgt bij je bestelling. Net als de voorganger is de muziek op “Giant Sky II” zeker niet in een paar luisterbeurten te doorgronden: je moet het album echt op je in laten werken. Ja, Aastad Vikens' roots liggen in de prog, getuige het zeer Pink Floyd-achtige “King In Yellow” met geweldige Moog-solo. Maar net als op het debuut blijken er veel stijlen versmolten tot een geheel en is er gebruikt gemaakt van veel gastmuzikanten. Je hoort afwisselend muziek in stijlen waar uiteenlopende groepen als Electric Light Orchestra, The Mars Volta en Mercury Rev in excelleren, uiteenlopend van hypnotiserende postrock tot triphop, shoegaze en zelfs een beetje metal. Het album gaat van sprookjesachtig of ingetogen akoestisch naar 'full blown' orkestraal tot met massa's gitaarlagen doordrenkte kakafonie. Zo tegen het einde van het jaar is dit album zeker nog een mooi cadeau, passend bij de donkere dagen die nog gaan komen, waarbij het epische einde de weg naar het voorjaar inluidt.
Websites:
https://www.giantskyband.com/
https://www.facebook.com/giantskyband
https://giantskyband.bandcamp.com/album/giant-sky-ii
 

3 Lumsk - Fremmede Toner (Dark Essense Records / Karisma Records, 2023)
Toen we vorig jaar maart voor het eerst muziek hoorden van het Noorse Lumsk, was deze folkprogrockgroep voor ons totaal onbekend. Lumsk bleek echter al sinds 2001 te bestaan en bracht in het vorige decennium al drie albums uit. Met name de eerste twee, uit 2003 en 2005, waren gevuld met donkere folkmetal, maar de derde, "Det Vilde Kor" (2007), liet al een verfijnder geluid horen. Vanaf 2009 werd er gewerkt aan een opvolger en dat heeft uiteindelijk na 14 jaar dus geleid tot "Fremmede Toner". Inspiratie deed de groep op uit het werk van de Noorse schrijver/dichter André Bjerk, die gedichten van o.a. Nietsche en Goethe hertaalde in het Noors. Lumsk heeft ervoor gekozen om zowel de vertaalde Noorse versies als de originele Duitse dan wel Engelse teksten los van elkaar op totaal andere muziek te zetten. Ieder gedicht heeft dus naast een toonzetting in de originele taal een in het Noors gezongen spiegelbeeld. Interessant concept, maar los van de teksten is het steeds de muziek die toch de meeste indruk maakt. Van folkmetal is geen sprake meer; wat we voorgeschoteld krijgen is progrock, die nog wel door folk is beïnvloed, met een mooie rol voor de nodige vioolpartijen, stevig gitaarwerk en smaakvol piano- en toetsenspel. Als we het resultaat dan toch ergens mee moeten vergelijken dan zouden we het kunnen omschrijven als een kruising tussen het folky debuut “Ignis Fatuus” (1995) en het steviger vierde album “Storm Season” (1995) van White Willow, maar ook het latere werk van The 3rd And The Mortal horen we wel een beetje terug. Zou het toeval zijn dat dit allebei ook evenals Lumsk Noorse groepen zijn? En zoals ook die bands altijd sterke zangeressen in hun bezetting hadden, is Lumsk ook gezegend met de goede stem van Mari Klingen. "Fremmede Toner" is daarmee een prachtig album geworden dat bij iedere luisterbeurt blijft boeien.
Websites:
https://lumsk.bandcamp.com/album/fremmede-toner
https://www.facebook.com/lumskmusic/

4 Jordsjø – Salighet (Karisma Records, 2023)
Sinds het tweede album “Nattfiolen” uit 2019, dat we zelfs tot Album van de Maand kroonden, is het Noorse Jordsjø al op onze radar. Het duo Håkon Oftung en Kristian Frøland maakte echter al vanaf 2014 samen muziek en bracht in de eerste jaren drie cassettes(!) uit die in 2017 zijn verzameld op een dubbel-CD. Het album “Jord” uit datzelfde jaar werd door Karisma Records opgepikt en sindsdien brengt de band om het jaar een nieuw studio album uit. En zo verscheen in 2023 het vierde reguliere bandalbum “Salighet”, waarop nog steeds wordt voortgebouwd op de klassieke jarenzeventigprogsound, zoals in het hoge noorden overigens veel gebeurt. Er is dan ook zoals we al eerder vertelden duidelijk verwantschap met bands als Wobbler, White Willow en vooral Änglagård. Maar wat we ook horen is de invloed van Camel en ook Noorse folk. Ja er zijn zeker de nodige muzikale uitspattingen waar ook Änglagård zo goed in excelleert. Luister maar naar albumopener “Invokasjon”. Maar Jordsjø zoekt ook vaak heil in het neerzetten van een meer pastorale, dromerige sfeer. En dat lukt aardig met een instrumentarium waar dwarsfluit, akoestische gitaar en Mellotron prominente rollen innemen. Met “Salighet” is het Oftung en Frøland gelukt om het Jordsjø-geluid te perfectioneren en naar een nieuwe hoogte te brengen.
Websites:
https://www.facebook.com/jordsjoe
https://jordsjo.bandcamp.com/album/salighet
 

5 Dominic Sanderson – Impermanence (eigen beheer, 2023)
De Brit Dominic Sanderson bracht na een tweetal korte EP’s in februari 2023 zijn eerste volwaardige album uit. En na beluistering ervan rijst de vraag wat er gebeurd zou zijn als Steven Wilson in Änglagård had gezeten. “Impermanence” opent in “Animals”-stijl met een mijmerende Sanderson over alleen akoestische gitaarbegeleiding. ...Maar als fluit en Mellotron aan de mix worden toegevoegd, is al snel duidelijk dat zeker niet alleen Pink Floyd tot de invloeden behoort. Na deze ingetogen en gevoelige opening gaan al snel alle registers open in “The Twisted Hand Of Faith”. Nu wordt echt duidelijk waar Sanderson de mosterd vandaan haalt. Door de manier waarop gitaar en Mellotron hier worden ingezet, is de muziek te omschrijven als Wilsons “The Raven That Refused To Sing” in een mash-up met Änglagårds “Epilog”. In “Is There Calm Amongst This Chaos?” wordt daarbovenop op het vocale vlak nog een vleugje Riverside aan de invloedenmix toegevoegd. “Impermanence” is een indrukwekkend debuutalbum.
Websites:
Bandcamp
Facebook
 

6 Moon Safari – Himlabacken Vol. 2 (Blomljud Records, 2023)
Tien jaar deed Moon Safari er over om een opvolger van Himlabacken Vol. 1 maken. In die tijd gaf de Zweedse band mondjesmaat wat concerten en werd er gewisseld van drummer. De hamvraag is of het nieuwe album aan de hooggespannen verwachtingen kan voldoen. We kunnen met een volmondig 'JA' antwoorden. Het is misschien zelfs wel goed dat de nummers zo lang in het vat hebben gezeten en daardoor tijd hadden om te rijpen. Ja, het album laat de o zo bekende Moon Safari-sound horen, met de aanstekelijke toetsenriedeltjes en de geweldige samenzang. Maar wat gelijk opvalt is dat de muziek toch iets meer 'body' heeft gekregen. Dit is zeker toe te schrijven aan gitarist Pontus Åkesson: zijn spel is iets steviger dan voorheen. Nee, wees niet bang, het album bevat zeker geen metal: de basis is toch nog steeds het speelse geluid, dat een mix van oude Yes- en Beatles-invloeden bevat, maar dat vooral overduidelijk eigen is aan Moon Safari.
Website:
https://www.moonsafari.se/
https://www.facebook.com/moonsafariofficial
https://moonsafari.bandcamp.com/
 

7 K’Mono – Mind Out Of Mind (eigen beheer, 2023)
We hebben nog niet eerder aandacht besteed aan K'Mono. Vorig jaar mei bracht deze uit Minnesota afkomstige band het album “Mind Out Of Mind” uit, opvolger van het debuut “Return To The E” uit 2021. Beide albums zijn gemaakt door dezelfde triobezetting, waarbij gitarist Jeffrey Carlson en bassist Chad Fjerstad de zang en toetsen delen. Alleen drummer Timothy Java houdt het bij één instrument. Na een aantal luisterbeurten waren we behoorlijk onder de indruk van de moderne retroprog die K’Mono ons voorschotelt en dat zijn we sindsdien gebleven. Zo is de albumopener, het bijna 10 minuten durende titelnummer, zwaar beïnvloed door de klassieke prog uit de jaren zeventig, met een vette knipoog naar het oude Yes. In contrast daarmee staat het aangenaam verrassende en psychedelische, bijna Mercury Rev-achtige "Good-Looking". Deze vorm van afwisseling houdt de band het gehele album vast. Zo moeten we bij “In The Lost & Found” opnieuw aan Yes denken, maar dan wel als ware de groep ten tijde van “Drama” in een funkband veranderd. “Tell Me The Lore” had dan weer zo op een Moon Safari-album had kunnen staan. Kortom: “Mind Out Of Mind” is een zeer sterk en verrassend tweede album dat absoluut meer aandacht verdient.
Websites:
https://kmono.bandcamp.com/album/mind-out-of-mind
https://www.facebook.com/kmonoband/

8 Karnataka - Requiem For A Dream (Immrama Records, 2023)
Karnataka-bandleider Ian Jones (tevens bassist en songschrijver) kondigde eind 2017 aan dat de Britse band voorlopig op non-actief was gezet. Jones zelf bleef wel muzikaal actief en bracht allereerst als onderdeel van Chasing The Monsoon een album uit in 2019, gevolgd door het project Illuminae in 2021 met zangeres Agnieszka Świta (Caamora, Clive Nolan). Illuminae had een iets donkerder sound dan Karnataka maar de muzikale handtekening van Jones was duidelijk hoorbaar. Twee jaar later verscheen er in de loop van 2023 zowaar toch weer een nieuw Karnataka-album. En het is bijna een traditie aan het worden dat een nieuw album ook weer gepaard gaat met een nieuwe zangeres, in dit geval in de persoon van de Brits-Cypriotische Sertari. Liefhebbers hoeven niet bang te zijn voor al te grote veranderingen, want Sertari sluit qua stem prima aan bij haar voorgangers. Wat wel nieuw lijkt, is dat Karnataka nu meer als project opereert, met rondom Ian Jones en Sertari gastmuzikanten gitarist Luke Machin (Maschine, The Tangent, Cyan), drummer Chris Allan en voormalig Karnataka-toetsenist Gonzalo Carrera. Muzikaal is er gelukkig niet gek veel veranderd en kunnen we zelfs stellen dat "Requiem For A Dream" van hetzelfde hoge niveau is als de voorgaand Karnataka-werk. Ofwel: warme neoprog met kamerbrede vocale harmonieën van Sertari, fijne melodieuze gitaarsolo's van Luke Machin en soms een Keltisch vleugje, dankzij een bijdrage van Troy Donockley (Iona, Nightwish). "Requiem For A Dream" is een sterk album van een band die we gerust als een vaste waarde in de symfo-scene mogen beschouwen.
Websites:
https://www.karnataka.org.uk/
https://www.facebook.com/KarnatakaOfficial
 

9 Southern Empire - Another World (Giant Electric Pea, 2023)
“Another World” heet het vorig jaar verschenen derde album van Southern Empire. Met nieuwe zanger Shaun Holton, waarmee een zeer goede vangst is gedaan. Maar dit is niet het enige dat opvalt aan dit album. Waar op de voorgangers Timms een grote hand had in de composities, zijn nu de meeste nummers echt door de band samen geschreven en twee nummers zelfs door gitarist Cam Blokland. Het is dan ook vrij logisch dat deze plaat wat anders klinkt dan de twee voorgangers. Maar wees niet bang: je hoort nog steeds het pakkende melodieuze geluid dat we kennen van de band en met albumopener “Reaching Out” zit de vaart er gelijk goed in, met zelfs een lichte neiging richting progmetal. Dit staat wel mooi in contrast met de afsluiter, de zoete ballad “Butterfly”. Het bijna 20 minuten durende “White Shadow” is een van de hoogtepunten: de blauwdruk van het nieuwe iets steviger Southern Empire-geluid. Afwijkend is de door Blokland geschreven powerballad “Hold On To Me”, dat zo van Kensington had kunnen zijn. Concluderend kan worden gesteld dat Southern Empire absoluut geslaagd is voor de lastige opdracht om het zeer sterke “Civilisation” met verve op te volgen.
Website:
https://www.facebook.com/southernempireband/
https://gep.co.uk/collections/southern-empire

10 Andrea Orlando – La Scienza delle Stagioni (eigen beheer, 2023)
Vijf jaar na zijn debuut "Dalla Vita Autentica" borduurt Orlando op zijn tweede werkstuk nadrukkelijk voort op de voorganger - en waarom ook niet, want die was meer dan geslaagd. Zo zit er in veel Italiaanse progressieve rock iets van een gloedvol, meeslepend, ja zelfs romantisch karakter. "La Scienza Delle Stagioni" is daar een meer dan typisch voorbeeld van Als drummer is hij actief (geweest) bij meerdere bands en projecten zoals Finisterre, Höstsonaten en La Coszienza Di Zeno en zodoende heeft hij toegang tot een kring van muzikanten die over en weer op elkaars albums te horen zijn. Het gevaar is dat al die projecten en albums op een gegeven moment op elkaar gaan lijken en het moet gezegd worden dat "La Scienza Delle Stagioni" niet echt iets nieuws onder de zon brengt. We horen iets van de klassieke inslag van Höstsonaten en ook wel iets van de intensere sound van Finisterre terug. Maar als de composities zo geslaagd zijn en het geheel prachtig is uitgevoerd en opgenomen, dan hebben we gewoon niets te klagen! Andrea Orlando bewijst met dit album niet alleen een goede drummer en toetsenist te zijn maar dus ook een zeer begenadigd componist. Rock Progressivo Italiano van de bovenste plank!
Websites:
https://www.andreaorlandomusic.com/
FACEBOOK
BANDCAMP
BANDCAMP